१४ बैशाख, सुर्खेत । कर्णाली प्रदेशका मुख्यमन्त्री राजकुमार शर्माले वैशाख १५ गते दोस्रो पटक विश्वासको मत लिदैछन् । शर्मा यसअघि एमालेसँगको गठबन्धनबाट मुख्यमन्त्री बनेका थिए । हाल माओवादी केन्द्र र नेपाली काँग्रेसले अढाई/अढाई वर्षको समयावधि तय गर्दै आलोपालो मुख्यमन्त्री सहमति गरेका छन् । तर, यसलाई भत्काउन जीवन बहादुर शाही अझै सक्रिय छन् ।

पहिलो चरण माओवादी केन्द्रका नेता शर्मा यथावत रहनेछन् भने दोस्रो चरणमा को बन्ने भन्ने विवाद नेपाली काँग्रेसभित्र सुरु भएकाले पहिलो चरणमा नै आफू बन्न शाही लागिपरेका हुन । पार्टी सभापति शेरबहादुर देउवाको ठाडो हस्तक्षेपले अल्पमतमा भएर पनि संसदीय दल नेता बनेका हुन, शाही । तर, काँग्रेस स्रोतहरूका अनुसार मुख्यमन्त्री काँग्रेसले बनाउँदा अर्का आंकाक्षी राजीव शाहको नै बलियो सम्भावना छ ।

शाहीको विवादास्पद छबी

२०७४ को चुनावमा कर्णाली प्रदेशसभामा काँग्रेसबाट शाहीले मात्रै प्रत्यक्षमा जितेका थिए । ओली प्रतिगमनपछि विभिन्न शक्ति केन्द्रको बलमा शाहीलाई मुख्यमन्त्री बनाइयो । उनले छिमेकी देश चीनले हुम्लामा सीमा मिचेको प्रायोजित प्रचार गरेका थिए । भारतले लिम्पियाधुरासहितको जमिन मिचेको तथ्य बाहिर आएपछि यसलाई विषयान्तर गर्न उनले चीनका विरुद्ध अभियान नै चलाए ।

उनी अख्तियार दुरुपयोग गर्ने नेताको रुपमा समेत बदनाम छन् । उनले कर्णाली प्रदेशसभामा प्रतिपक्षी दलको नेताको हैसियतले आफ्नी श्रीमती बसन्ती शाहीलाई प्रदेश लोकसेवा आयोग सदस्यमा नियुक्त गरेका थिए । शाहीकै कारण पार्टीभित्र अस्वस्थ गुटबन्दी भएको काँग्रेसका अधिकांश नेता, कार्यकर्ता बताउँछन । प्रदेश सरकारमा पनि शाहीले एकलौटी गरेका छन् । राजीव शाह र जानकी सिंह जस्ता केन्द्रीय सदस्य समेत रहेका नेतालाई निषेध गरेका छन् ।

नेता बनाउन माथिबाट हस्तक्षेप

कर्णाली प्रदेशसभा संसदीय दलमा जीवन शाही र राजीवविक्रम शाह संसदीय दलको नेता आकांक्षी थिए । नेतृत्वका लागि जीवन र राजीवको आकांक्षा देखिए पनि कर्णालीमा समग्र पार्टीको भित्री लडाईं भने दुई नेता उपसभापति पूर्णबहादुर खड्का र नेता हृदयराम थानीबीच पर्ने गर्छ । तर, कर्णालीको संसदीय दलको नेताका लागि खड्का र थानी भिडिरहेका थिएनन् । संसदीय दलका नेताका आकांक्षी जीवन र राजीव दुवै सभापति शेरबहादुर देउवा निकट भएका कारण पनि यो लडाईमा खड्का र थानी नभिडेको स्पष्ट हुन्छ ।

जीवन बहादुरलाई संसदीय दलको नेता बनाउने कि राजीव बिक्रमलाई संसदीय दलको नेता बनाउने भन्ने विषयमा पूर्णबहादुरसँग प्रधानमन्त्री पत्नी एवं काँग्रेस केन्द्रीय सदस्य आरजु राणा भिडेका थिए । तत्काल मुख्यमन्त्री बन्ने सम्भावना नभएका कारण जीवन शाहीलाई संसदीय दलको नेता बनाउन हस्तक्षेप भए पनि मुख्यमन्त्री हुने अवस्था बन्यो भने तिनीहरुबीच निर्वाचन हुनसक्ने काँग्रेसका एक प्रदेश सदस्यले जानकारी दिए । निर्वाचन हुँदा राजीवले नै जित्ने उनको भनाइ छ ।

पर्यटन मन्त्री भएको बेला जिवनको आरजुसँग सम्बन्ध बिग्रिएको स्रोतको भनाइ छ । पछि जीवनलाई खानेपानी मन्त्रालयमा पठाइएको थियो । आरजुसँग सम्बन्ध बिग्रिएपछि जीवनले पूर्णबहादुरलाई नेता मान्न थालेका हुन् । जीवनलाई आरजु कुनै पनि हालतमा संसदीय दलको नेता हुन नदिने पक्षमा थिइन ।जाजरकोटको प्रतिनिधिसभाको सिट माओवादीको भागमा परेका कारण राजीवलाई प्रदेशसभामा मुख्यमन्त्रीको बचन दिएर चुनाव लडाइएको हो ।

मुख्यमन्त्री हुँदा आपत्तिजनक काम

शाही मुख्यमन्त्री बनेपछि आवश्यक कूटनीतिक व्यवहार नगरी छिमेकी मित्र चीनलाई सिधा नकारात्मक असर पर्ने खालको गतिविधि गरे । शाहीले बिनाकारण चीनसँगको सीमा विवाद उठाएको त्यहाँका स्थानीयहरूको बुझाइ छ । चीनसँग नभएको सीमा विवाद मात्रै उनले उठाएनन् कि मुख्यमन्त्री भएका बेलामा शाहीले चिनियाँ विरोधी एजेन्डा बोकिरहेका युरोपियन युनियनका राजदूतहरूसँग सामूहिक बैठक गरे, जतिखेर चिनियाँ विदेशमन्त्री वाङ यी नेपालसँग सम्झौता गर्न आउँदै थिए । नेपालको आसन्न छिमेकी मात्रै नभएर विश्वको दोस्रो ठूलो आर्थिक शक्तिको रूपमा उदाएको देश हो चीन । त्यो देशको विदेश मन्त्रीको आगमनका बेला देशभित्र कूटनीतिक परिदृश्य उचित तथा मैत्रीपूर्ण बनाइ राख्नुपर्ने चलन रहेको हुन्छ । तर, जीवन बहादुर शाहीले यस्ता विषयको हेक्का राखेनन् र उनले चीन विरोधी एजेन्डा बोकी गएका युरोपियन युनियनका सदस्य फ्रान्स, जर्मनी र फिनल्यान्डका राजदुतहरूसँग भेट्न विशेष बैठकको आयोजना गरे । शाहीकै पार्टीको सभापति प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाको सरकारले चिनियाँ विदेशमन्त्री वाङलाई स्वागत गरिरहेका बेलामा चीनलाई घेरामा पार्न खोज्ने कूटनीतिज्ञहरूसँग उनले मुख्यमन्त्रीको हैसियतमा भेट्नु उनको एजेन्सीको मालिकका लागि गर्ने कारिन्दा शैलीको कार्य भएको भन्दै चर्को आलोचना भएको थियो । त्यतिखेर उनले युरोपियन युनियनकी राजदूत नोना देप्रेज, फिन्डल्यान्डका राजदूत प्रेटी एन्टिनेन, जर्मनीका राजदूत थोमस प्रिन्ज र फ्रान्सका राजदूत समेतसँग भेटका थिए ।

कूटनीतिक मर्यादाको व्यवहार त्यतिखेर केही दिन पहिले चिनियाँ विदेशमन्त्री वाङले भारतको भ्रमणमा जाँदा भारतले बेलायतको एक उच्चस्तरीय प्रतिनिधिमण्डलको निर्धारत भ्रमण समेत खारेज गरेको देखिएको थियो । भारत र चीनबीचको सीमा विवादका कारण शत्रुतापूर्ण व्यवहार रहेको मात्रै होइन विगतमा पूर्णआकारका युद्धहरू लडेका देश हुन् तर पनि भारतले बेलायतको प्रतिनिधिमण्डलको भ्रमण खारेज गरी चिनियाँ विदेशमन्त्री वाङको स्वागत गरेको व्यवहारलाई शाहीको व्यवहार तुलना गर्दा उनी कुनै विदेशी एजेन्सीको एजेन्ट जस्तो व्यवहार गरेको स्थानीयहरूको बुझाइ रहेको छ ।

शाहीले चीनसँग हुँदै नभएको विवाद झिकेर गरेको मिडियाबाजीले त्यहाँका स्थानीयहरूलाई समस्या भएको छ । कोरोना सकिए पनि त्यस क्षेत्रको चीनको सीमा अहिलेसम्म नखुल्नुमा चीन रिसाएको रुपमा त्यस क्षेत्रका जनताले बुझेका छन ।

बलियो जनाआधार भएकाले अन्यत्र सहमति गरेर सकेसम्म पाँचै वर्ष मुख्यमन्त्री माओवादी केन्द्रले चलाउनुपर्ने मत कर्णालीमा उठेको छ । यसमा काँग्रेसको पनि एकथरिको मत रहेको छ । विवादास्पद छबी भएका जीवन शाहीलाई भने मुख्यमन्त्री बनाउनु नहुने मत जवर्जस्त छ ।